Kurkuma, znana również jako ostryż długi, to przyprawa o intensywnym, żółto-pomarańczowym kolorze i lekko pikantnym smaku. Pozyskiwana jest z kłącza rośliny z rodziny imbirowatych. Indie są największym producentem kurkumy na świecie.
Pozyskiwanie kurkumy
Kurkuma pochodzi z tropikalnej Azji Południowej, a dziko rośnie także w lasach Azji Południowo-Wschodniej. Przyprawą jest suszone i zmielone kłącze rośliny. Kłącze ma żółtawo-brązowy kolor, a łodyga w środku jest pomarańczowa. Podstawowym składnikiem kurkumy jest kurkumina.
Dostępne formy kurkumy
Kurkuma jest dostępna w różnych formach, zarówno jako przyprawa, jak i suplement diety:
- Kurkuma mielona: Najpopularniejsza forma, idealna do potraw. Można ją znaleźć w każdym sklepie spożywczym.
- Świeże kłącze kurkumy: Można je zetrzeć lub pokroić i dodać do potraw.
- Ekstrakt z kurkumy: Zawiera skoncentrowaną kurkuminę, często stosowany w suplementach.
- Suplementy z kurkumą: Dostępne w formie kapsułek, tabletek, a nawet w płynie. Często zawierają dodatkowe składniki, takie jak piperyna (ekstrakt z czarnego pieprzu), która zwiększa wchłanianie kurkuminy. Niektóre suplementy zawierają kurkumę micelizowaną, która jest lepiej przyswajalna przez organizm.
Kurkuma w kuchni
Kurkuma to wszechstronna przyprawa, która znajduje zastosowanie w wielu kuchniach świata, zwłaszcza w kuchni indyjskiej i azjatyckiej. Kilka sposobów na wykorzystanie kurkumy w kuchni:
- Curry: Kurkuma jest kluczowym składnikiem mieszanki przypraw curry.
- Musztarda i sos Worcestershire: Kurkuma nadaje im charakterystyczny kolor i smak.
- Potrawy duszone, zupy i ryż: Kurkuma dodaje aromatu i koloru.
- Rosół: Szczypta kurkumy podkreśli złocisty kolor rosołu.
- Drób, ryby i owoce morza: Kurkuma doskonale komponuje się z tymi składnikami.
- Marynaty: Kurkuma dodaje smaku i aromatu.
- Potrawy z fasoli i soczewicy: Kurkuma wzbogaca ich smak.
- Makaron i ciasto drożdżowe: Kurkuma działa jako naturalny barwnik.
- Warzywa: Kurkuma podkreśla ich smak.
- Jagnięcina i cielęcina: Kurkuma dodaje im orientalnego aromatu.
- Jako dodatek do napojów: Można ją dodawać do smoothie, soków, herbaty, a nawet kawy.
Kurkuma dla zdrowia
Kurkuma ma liczne właściwości prozdrowotne, a za większość z nich odpowiada kurkumina. Właściwości kurkumy:
- Działanie przeciwzapalne: Kurkumina hamuje aktywność enzymów i cytokin odpowiedzialnych za rozwój stanów zapalnych. Pomocna w łagodzeniu reumatoidalnego zapalenia stawów, choroby Crohna i zapalenia jelit.
- Działanie antyoksydacyjne: Kurkumina neutralizuje wolne rodniki, spowalniając procesy starzenia i chroniąc komórki przed uszkodzeniami.
- Wsparcie dla serca: Kurkumina obniża poziom „złego” cholesterolu LDL, poprawia elastyczność naczyń krwionośnych i zmniejsza ryzyko miażdżycy.
- Wsparcie dla mózgu: Kurkumina może chronić przed chorobami neurodegeneracyjnymi, takimi jak choroba Alzheimera i Parkinsona.
- Właściwości przeciwnowotworowe: Kurkumina hamuje rozwój komórek nowotworowych i zapobiega powstawaniu przerzutów.
- Ochrona wątroby: Kurkumina wspomaga regenerację wątroby i poprawia zawartość tłuszczu w wątrobie.
- Pozytywny wpływ na trawienie: Kurkumina stymuluje produkcję żółci, łagodzi wzdęcia i zaparcia.
- Regulacja poziomu cukru we krwi: Kurkumina poprawia wrażliwość na insulinę i obniża poziom glukozy we krwi.
- Wzmacnia skórę, włosy i paznokcie: Jest naturalnym źródłem witamin z grupy B i witaminy C.
Kurkuma – czy jest zdrowa?
Tak, kurkuma jest zdrowa i ma liczne udowodnione korzyści dla zdrowia. Jednak, aby kurkumina była dobrze wchłaniana, warto łączyć kurkumę z czarnym pieprzem, który zawiera piperynę, zwiększającą jej biodostępność. Ważne jest również, aby stosować kurkumę w ramach zrównoważonej diety i zdrowego stylu życia.
