Rumianek lekarski (Matricaria chamomilla L.) to jedno z najbardziej znanych i cenionych ziół leczniczych, którego właściwości wykorzystywano już w starożytności. Dziś rumianek jest powszechnie stosowany zarówno w ziołolecznictwie, jak i w przemyśle kosmetycznym i farmaceutycznym.
Pozyskiwanie rumianku
Surowcem zielarskim są głównie koszyczki kwiatowe rumianku, które zbiera się, gdy kwiaty języczkowe są ułożone poziomo – to wtedy roślina ma najwięcej cennych składników aktywnych. Rumianek kwitnie zazwyczaj w miesiącach letnich, a dziko rośnie na polach, łąkach, w ogrodach i przy drogach. Można go również z powodzeniem uprawiać. Po zbiorze, koszyczki suszy się w zacienionych i przewiewnych miejscach lub w suszarniach, w temperaturze nieprzekraczającej 35°C, aby zachować wszystkie prozdrowotne właściwości.
Dostępne formy rumianku
Rumianek jest dostępny w wielu formach, co pozwala na jego wszechstronne zastosowanie:
- Suszone kwiaty rumianku: To najbardziej podstawowa forma, idealna do przygotowywania naparów, płukanek, okładów, a także do kąpieli.
- Herbatki rumiankowe: Dostępne w torebkach lub jako sypki susz, to wygodny sposób na szybki napar.
- Ekstrakty z rumianku: Skoncentrowane źródło składników aktywnych, często wykorzystywane w suplementach diety i kosmetykach.
- Olejek rumiankowy: Pozyskiwany z kwiatów rumianku, ceniony w aromaterapii, masażach (zawsze po rozcieńczeniu) oraz jako składnik wielu produktów kosmetycznych.
- Suplementy z rumiankiem: Dostępne w postaci kapsułek lub tabletek, oferują wygodne dawkowanie i precyzyjne stężenie składników.
Na co jest dobry rumianek? Właściwości i znaczenie dla zdrowia człowieka
Rumianek to prawdziwa skarbnica dobroczynnych związków, które mają pozytywny wpływ na wiele układów w organizmie. Jest ceniony przede wszystkim za swoje działanie:
- Przeciwzapalne: Dzięki obecności flawonoidów i związków terpenowych, rumianek skutecznie łagodzi stany zapalne w organizmie.
- Spazmolityczne (rozkurczowe): Pomaga w łagodzeniu skurczów mięśni gładkich, co jest szczególnie cenne przy dolegliwościach trawiennych.
- Uspokajające: Ma łagodne działanie sedatywne, pomagając w walce ze stresem, lękiem i bezsennością.
- Antyoksydacyjne: Chroni komórki przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, co spowalnia procesy starzenia się organizmu.
- Antybakteryjne i przeciwwirusowe: Wspiera organizm w walce z infekcjami.
Działanie rumianku na dolegliwości układu pokarmowego i nerwowego
Rumianek jest powszechnie stosowany w łagodzeniu różnorodnych dolegliwości:
- Układ pokarmowy: Jest niezastąpiony przy niestrawnościach, wzdęciach, zgadze, bólach brzucha i skurczach jelit. Napar z rumianku pobudza wydzielanie soków trawiennych, ułatwiając trawienie. Może być również pomocny w łagodzeniu objawów zespołu jelita drażliwego czy choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy.
- Układ nerwowy: Dzięki swoim właściwościom uspokajającym, rumianek pomaga w walce z nadmiernym stresem, nerwowością i bezsennością. Wypicie ciepłego naparu przed snem może znacznie poprawić jego jakość.
Rumianek w kosmetyce i środkach higienicznych
Właściwości rumianku sprawiają, że jest on cennym składnikiem wielu produktów kosmetycznych i środków higienicznych:
- Dla skóry: Łagodzi podrażnienia, zaczerwienienia i swędzenie skóry, przyspiesza regenerację naskórka i wspomaga gojenie drobnych ran, otarć czy oparzeń słonecznych. Jest idealny dla skóry wrażliwej, skłonnej do alergii i trądzikowej. Znajdziesz go w kremach do twarzy i ciała, tonikach, mleczkach do demakijażu, maseczkach czy wodach termalnych.
- Dla włosów: Napar z rumianku jest popularną płukanką, która nadaje włosom blond i jasnym naturalny blask, rozjaśnia je i wzmacnia. Pomaga również w walce z łupieżem i podrażnieniami skóry głowy. Szampony i odżywki z rumiankiem są często polecane do włosów delikatnych i przetłuszczających się.
- Higiena intymna: Dzięki swoim właściwościom antyseptycznym i łagodzącym, rumianek jest składnikiem płynów do higieny intymnej, które pomagają w utrzymaniu równowagi pH i zapobieganiu infekcjom.
- Pielęgnacja oczu: Napar z rumianku jest tradycyjnym środkiem do przemywania zmęczonych, podrażnionych i zaczerwienionych oczu. Może być również stosowany w formie okładów na powieki, aby złagodzić stany zapalne spojówek i zmniejszyć obrzęki.
Jak przyjmować rumianek i ewentualne skutki uboczne
Rumianek jest ziołem bezpiecznym, jednak, jak każdy środek, może wywołać skutki uboczne, choć zdarza się to rzadko.
- Napar: Najpopularniejsza forma. Wystarczy zalać 1-2 łyżeczki suszonych koszyczków rumianku szklanką wrzącej wody i parzyć pod przykryciem przez 10-15 minut. Pić 2-3 razy dziennie. Do okładów i przemywania oczu napar należy ostudzić.
- Ekstrakty i suplementy: Stosować zgodnie z zaleceniami producenta, zawsze czytając ulotkę.
Skutki uboczne: U niektórych osób, zwłaszcza tych uczulonych na rośliny z rodziny astrowatych (np. ambrozję, nagietek), rumianek może wywołać reakcje alergiczne, takie jak wysypka, swędzenie, obrzęk, a w rzadkich przypadkach nawet duszności. Przed pierwszym zastosowaniem, szczególnie na skórę lub do oczu, warto wykonać próbę alergiczną.
Podsumowanie
Rumianek to cenny dar natury, który oferuje szeroki wachlarz korzyści dla zdrowia i urody. Jego łagodzące, przeciwzapalne, uspokajające i antybakteryjne właściwości sprawiają, że jest to zioło, które zasługuje na stałe miejsce w naszej domowej apteczce i rytuałach pielęgnacyjnych. Pamiętajmy, aby wybierać produkty wysokiej jakości i stosować je zgodnie z zaleceniami, aby czerpać z jego mocy to, co najlepsze.
